Szkoła w Sękowej ma już 120 lat!
W roku 1891 przybudowano do istniejącego budynku szkolnego drugą sale szkolną, pokoik dla młodszego nauczyciela oraz piwnicę – koszty wynosiły 1000 zł. Rok później wykopano do użytku szkolnego studnię – całość kosztowała 50 zł….i stała się tragedia - szkoła spłonęła. W roku 1898 wymurowano nowy budynek szkolny o dł. 22.60, szer. 16.50 i 4.35 wysokości, pokryto blachą cynkową. (blacha ta pochodziła z Cieszyna, zdjęto ją przy remoncie dachu w sierpniu 2008 r.) Szkoła posiadała trzy sale naukowe, kancelarię kierownika, mieszkanie kierownika z dwoma pokojami, kuchnią, przedpokojem, spiżarnią, piwnicą i strychem. W tym samym roku wybudowano stajenkę – drewutnię i wychodki o pięciu przedziałach – kryte gontem. Całość kosztowała 8000 zł. Na początku 1897 r. do tutejszej szkoły przychodzi ze szkoły z Siar Pan Tomasz Wójcikiewicz i pracuje razem z kierownikiem Stanisławem Dobrowolskim. Niedawno minęła 120 rocznica oddania do użytku murowanej szkoły w Sękowej. Poniżej zamieszczam ciekawy artykuł z uroczystości jej poświęcenia, którego dokonał tego aktu ksiądz proboszcz Sękowej (1875 – 1909) Jan Kielar, obrońca ludu, który nie bał się przeciwstawiać ówczesnym władzom powiatowym i rządowi galicyjskiemu. Artykuł pochodzi z ,,Kurjera Lwowskiego” nr 305 z dnia 3 listopada 1898 r. (tekst podaję wersji oryginalnej)
D. 16. bm. odbyło się poświęcenie nowozbudowanej szkoły wy wsi Sękowy w powiecie naszym, poświęcenia dokonał ks. kanonik Jan Kielar, który jest zarazem przewodniczącym rady szkolnej miejscowej. Uroczystość ta zgromadziła bardzo licznie parafian, jako też właścicieli i oficjalistów kopalni nafty, przybył także kierownik tutejszego starostwa hr. Michałowski, piastujący z urzędu godność przewodniczącego rady szkolnej okręgowej. Ale jak w naszym powiecie nic się nie może odbyć spokojnie i cicho, lecz wszystko musi nabrać charakteru politycznego i narobić wiele krzyku, tak się i tutaj stało.
Po skończonym akcie poświecenia, przemówił ks. Kielar do zgromadzonych w te mniej więcej słowa: Straciliśmy byt polityczny, upadliśmy, ale upadliśmy nie dla braku męstwa, bo dobrze czuły twarde karki i czaszki krzyżackie i moskiewskie naszą silną dłoń, o naszym męstwie świadczą pola Grunwaldzkie, mury Wiednia. Częstochowy, okopy Zbaraża i Chocimia, lasy Grochowskie, Racławickie, Wielkiego Dęba i Igania i góry Hiszpańskie i wyspa San-Domingo, ale upadliśmy z braku szerszej i gruntownej wiedzy. Mała garstka oświeconych, a rządzących nie wypełniła swojego obowiązku, nie przygarnęła bliżej do siebie młodszych braci, nie chciała dać swoim trochę, straciła wszystko, postawiono gmach wielki, ale na ważkim fundamencie, runął gmach mimo poświęceń jednostek i heroicznych wysiłków, straciliśmy byt polityczny i samodzielność. Nie męstwa nam potrzeba, ale oświaty szczerej, która by się wcisnęła aż pod strzechę wieśniaczą, pracowitości, wytrwałości i oszczędności. Wprawdzie i w tym kierunku zrobiliśmy krok naprzód, ale jakże jeszcze daleko do celu, porównajmy liczbę szkół z liczbą karczem w kraju naszym, a obrachunek wyjdzie nie na korzyść tych pierwszych, ale ostatnich. Mamy wprawdzie szkoły tu i owdzie, mamy wysoką Radę szkolną, Rady okręgowe i miejscowe, czytamy sążniste rozporządzenia i odezwy, a mimo tego oświata żółwim postępuje krokiem. Jaka tego przyczyna? Brak ducha i energji u tej najwyższej władzy szkolnej. Działa ona wprawdzie aby działała, ot „ut aliquid fecisse videatur”1 . Kiedy patrzę na tę wielką machinę szkolną galicyjską, przypomina mi się strzelec, który wyszedł w pole z chartami na zające, który jedną ręka wskazuje chartowi wymykającego się zająca a drugą trzyma go silnie za ogon by z miejsca nie ruszył. Może patrzę przez jakiś pryzmat na sprawę, ale proszę się uważniej wczytać w sprawozdania z sesji sejmowych lat ubiegłych, a przyznacie mi słuszność. Nasze nauczycielstwo najlepszym ożywione duchem i poświęceniem, ale nie czując odpowiedniego ciepła z góry, traktowane nieraz po macoszemu, obdarte przez niektórych galicyjskich Atyllów z praw wolnego obywatela, wydalane dla jakiegoś widzimisię z zajmowanych posad, a obsadzane przez indywidua podejrzanej wartości opuszczają szeregi nauczycielskie, by na innem polu pracować na chleb powszedni dla swojej rodziny i dla dobra kraju naszego. Lud nasz pomimo swojej biedy materjalnej nie szczędzi grosza i chętnie go oddaje na szkołę, świadczą o tem wspaniałe budynki szkolne porozrzucane po kraju naszym. Wieśniak sam mieści się w nędznej chałupie, zagryza ziemniaki, chleb suchy, popijając wodę, sam w obdartej i wyszarzałej kapocie dla szkoły piękną sprawia sukienkę. „Mein Liebchen was willst du noch mehr .”2 Lud zrobił swoje, ba więcej jak swoje, niechaj więc władze także zrobią swoje, lud dał jej sukienkę i ciało. Dodajcie jej odpowiedniego ducha, tym sposobem postawicie silny fundament dla przyszłej wolnej ojczyzny, w przeciwnym razie ciężką przed Bogiem zaciągniecie odpowiedzialność. Wielki Boże — Ty który nieraz najsłabszego używasz narzędzia do wyprowadzenia największych dzieł, spraw łaską swoją, byśmy bez różnicy, poznawszy dobrodziejstwo oświaty i szkoły, przyczyniali się słowem, czynem i groszem do jej rozszerzenia, aby dziatwa, korzystając z dobrodziejstw, wychowała się na dobrych obywateli, prawych synów kościoła i dzielnych szermierzy przyszłej wolnej ojczyzny”. Po mowie ks. Kielara przemawiał hr. Michałowski, potem zaśpiewano pieśń „Serdeczna Matko”, następnie się ludzie rozeszli, bo każdy uważał ceremonję za skończoną, a przynajmniej by się była wszędzie na tem skończyła, ale nie u nas. Hrabia Michałowski powrócił bardzo zirytowany do Gorlic i dalejże radzić ze swoimi przyjaciółmi i doradcami, co począć z tą mową, którą uważał niejako ku sobie i swojemu stronnictwu skierowaną, i jakby się zemścić na księdzu, który śmiał w obecności hrabiego wysokie władzo krytykować. Wynik tych konferencyj był taki, że najpierw kierownik starostwa nosił się z myślą rozkazania aresztowania ks. Kielara, potem myślano ubić całą sprawę na drodze administracyjnej i dnia 18. bm. przesłuchano świadków pp. Barzykowskiego, Schimera, Niewiadomskiego, Romanowskiego i Tenerowicza, jako też nauczycieli pp. Dobrowolskiego, Kochańskiego, Lacha i Wójcikiewicza, a na 20. bm. wezwano ks. Kielara jako oskarżonego. Przesłuchanie jego nie miało żadnego znaczenia, ponieważ kierownik starostwa, który oskarżonego przesłuchiwał, oświadczył na ostatku, że sprawę oddaje sądowi.
A zatem bezpodstawne było przeprowadzenie śledztwa, które kierownik starostwa przedsięwziął na własną rękę, jeżeli sprawa kwalifikuje się do sądu, to temuż oddać ją należało, a nie odgrywać roli dyrektora, bo to ze stanowiskiem ani imieniem panie hrabio nie licuje! ************************************************************************************************** Ciąg dalszy po roku -Poniższy artykuł pochodzi z ,,Kurjera Lwowskiego” nr 284 z dnia 13 października 1899 r. (tekst podaję wersji oryginalnej)
Oskarżenie księdza za mowę przy poświęceniu szkoły. Dnia 3. listopada 1898, podałem wam mowę ks. Jana Kielara, wygłoszoną do zgromadzonego ludu z okazji poświęcenia nowo zbudowanej szkoły w Sękowy. W korespondencji owej podniosłem wówczas również pierwsze polityczne kroki hr. Michałowskiego, na stanowisku kierownika tutejszego starostwa. Po ks. Kielarze przemówił wtedy kierownik starostwa. Zabawnie wyglądało to jego przemówienie, dopuścił się „nieprawdy”, wmawiając w słuchaczy, że szkoła nie została zbudowaną kosztem gminy Sękowy i stron konkurujących, ale przeważnie kosztem Rady szkolnej krajowej. Tak nie było. Ale ciekawe są dalsze koleje tego zdarzenia. D. 16. paźdz. odbył się akt poświęcenia szkoły a 20. tegoż miesiąca doręczono ks. Kielarowi przez umyślnego posłańca wezwanie starostwa tej treści: „Ck. starostwo wzywa ks. Jana Kielara, by się dnia 20. października o godzinie 11-tej w urzędzie osobiście do przesłuchania stawił, w razie niestawienia się, nałożoną zostanie na księdza grzywna 20 złr. i wydany rozkaz przymusowego doprowadzenia”. Prawda, że wtenczas istniał stan wyjątkowy, a wolność osobista wisiała na kołku, ale czy wezwanie takie odpowiada powadze władzy, czy jest na miejscu w państwie konstytucyjnem, zwłaszcza zaś w odniesieniu do proboszcza, kanonika, nieposzlakowanego człowieka?! Sąd gorlicki, po ścisłem i dokładnem zbadaniu sprawy i przesłuchaniu kilku zaprzysiężonych świadków, ogłosił 1 lipca br. wyrok uwalniający ks. Kielara od oskarżenia, ale oskarżyciel publiczny wniósł rekurs od tego wyroku do sądu obwodowego w Jaśle, gdzie też 25 września br. odbyła się rozprawa. Przewodniczącym rozprawy miał być radca p. Korulski, ale coś zaszło, że rozprawie przewodniczył sam prezydent sądu Podwin, jako wotanci zasiadali radcowie Goldman i Rutkowski. Trybunał ten wyrok pierwszego sądu zniósł i zasądził ks. Kielara za obrazę wysokich władz szkolnych na grzywnę w kwocie 42 zł. Wyrokiem tym prawdopodobnie ks. Kielar się nie zadowoli, ale wniesie rekurs o rewizję procesu do trybunału kasacyjnego, o wyniku którego nie omieszkam donieść szanownym czytelnikom. Tyle co do procesu. A teraz jeszcze jeden kwiatek z postępowania hr. Michałowskiego. W czerwcu br. nadarzyła się sposobność kierownikowi starostwa dać uczuć swoją władzę ks. Kielarowi, który w obecności jego śmiał wysokie władze krytykować. Na posiedzeniu Rady szkolnej okręgowej usunął on ks. Kielara od przewodnictwa przy egzaminach w szkołach tak w Sękowy jako też i w Siarach, który to urząd pełnił ks. K. przez 24 lat z uznaniem i zadowoleniem wszystkich władz szkolnych. Na jego miejsce przeznaczył hrabia kierownik starostwa aptekarza z Gorlic p. Rogowskiego. Takie postępowanie względem Kielara, który przez 24 lat pracuje w jednej parafji, ku ogólnemu zadowoleniu i który swoją pracą i zachowaniem się potrafił sobie zjednać szacunek i miłość nie tylko u swoich parafjan, ale u całego powiatu gorlickiego, musi oczywiście chybić celu i zwraca się przeciw autorowi, tem bardziej, gdy działa dla zemsty osobistej. Ks. K. nic się nie stało i stać nie może, jest sobie dalej proboszczem w Sękowy, otoczony szacunkiem swoich kolegów, parafjan, jako też ludzi całego powiatu, a nawet stronnictwa, do którego pan hrabia kierownik starostwa należy. Ostrożnie, panie hrabio, bo sławny Gubatta poprzednik pański, tak samo postępował, toteż stał się niemożliwym.
Wróć do newsów |
