Uroczystości przy pomniku ofiar Talerhofu w Czarnem.

30 września 2017 r. o godz. 14.00 w piękny słoneczny dzień przy pomniku św. Maksyma i Talerhowców w nieistniejącej obecnie wsi Czarne, gmina Sękowa, pow. Gorlice, odbyły się uroczystości patriotyczno – religijne związane z 100 rocznicą zamknięcia obozu w Talerhofie, połączone z otwarciem ścieżki edukacyjno – historycznej.
Proboszcz parafii prawosławnej w Gorlicach ks. dziekan dr Roman Dubec powitał przybyłych gości oraz wiernych i przedstawił historię ofiar Talerhofu.

Ośmiu duchownych prawosławnych na czele z JE biskupem Paisjuszem odmówili modlitwę do św. Maksyma Gorlickiego (Sandowicza) w intencji za zmarłe ofiary obozu w Talerhofie. JE ks. bp poświęcił pomnik i nowo powstałe plansze informacyjne znajdujące się przy ścieżce edukacyjno – historycznej. Wygłosił homilię do wszystkich zgromadzonych uczestników w której zwrócił uwagę na pokój między narodami i wręczył medale Świętego Męczennika Maksyma Gorlickiego, odznaczenia otrzymały trzy osoby:

- pan Dymitr Sabatowicz – starosta katedralny cerkwi w Gorlicach
- pan Józef Legutko – Nadleśniczy Nadleśnictwa Gorlice
- pan Jan Kosiorowski - Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie.

Następnie głos zabrała wójt gminy Sękowa Małgorzata Maluch, Roman Dziubina - Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Gorlickiego,
Nadleśniczy Józef Legutko i pan por. Dymitr Sabatowicz.
Po wspólnym już historycznym zdjęciu organizator poprosił wszystkich uczestniczących w tej uroczystości na łemkowski bigos, który wszystkim bardzo smakował!

Talerhof ( niem. Thalerhof) to jedna z najtragiczniejszych kart w historii Łemków. W tej miejscowości leżącej nieopodal austriackiego Grazu zorganizowany został 4 września 1914 r. i trwał do końca 1917 r. obóz internowania "dla nielojalnych obywateli monarchii austro-węgierskiej".
Talerhof po dzień dzisiejszy uchodzi za symbol martyrologii Rusinów. W obozie znaleźli się także mieszkańcy ziemi gorlickiej, którzy byli oskarżeni o moskalofilstwo.
Przez obóz utworzony przez władze austro-węgierskie przewinęło się w latach 1914-1917 około 14 000 osób, w tym ponad tysiąc z powiatu gorlickiego. Terror, samowola administracji obozowej, głód, trudne warunki sanitarne, epidemia tyfusu spowodowały wysoką śmiertelność wśród więźniów (zarejestrowano 1767 przypadków śmierci, w tym pomiędzy 17 stycznia a 31 marca 1915 zmarły 524 osoby).

W 1914 roku praktycznie cała łemkowska inteligencja o poglądach rusofilskich została aresztowana przez władze austriackie. Wszyscy byli podejrzani o ewentualną współpracę z Armią Carskiej Rosji. Aresztowano głównie nauczycieli, duchownych, aktywnych politycznie chłopów. Jesienią 1914 roku w Thalerhofie przebywało około 6 tysięcy więźniów. Mimo, iż Łemkowszczyznę dotknął niewielki procent terenów objętych internowaniami to Łemkowie stanowili 25 % wszystkich aresztowanych. Wśród zatrzymanych znalazło się około 1950 Łemków. Największą część stanowili mieszkańcy:

• Łosia - 33
• Regietowa Wyżnego - 15
• Czernego - 18
• Długiego - 14
• Lipnej - 10
• Radocyny 12
• Nieznajowej - 6.

W maju 1917 roku obóz Talerhof zamknięto na rozkaz cesarza Karola I. Baraków nie rozebrano do 1936 roku, a w tym czasie zostały ekshumowane 1.767 zwłoki i pochowane w zbiorowej mogile w pobliskiej austryjackiej miejscowości Feldkirchen.
Niektórzy powrócili od razu, ale część osób miała zakaz powrotu do Galicji. Zrobili to dopiero po rozpadzie monarchii habsburskiej.
Zamknięcie obozu staje się początkiem nowej historii. Ludzie, którzy powrócili na łemkowską ziemię stali się aktywni po 1928 roku. Organizowali spotkania, prowadzili działalność mającą na celu upamiętnienie pomordowanych w obozie. Stawiano pamiątkowe krzyże, pomniki.

Omega Replica Watches 9 września 1934 r. z okazji 20 rocznicy śmierci Maksyma Sandowycza, w Czarnem odbyły się uroczystości ku jego czci oraz poświęcenie kaplicy i pomnika ofiar Thalerhofu. Na obchody przyjechał biskup krzemieniecki Szymon. Oprawa tej ceremonii była bardzo uroczysta, a gość honorowy witany z szacunkiem. W uroczystościach wzięło udział kilkudziesięciu księży, oraz około 7 tysięcy wiernych z całej Łemkowszczyzny. Podobne ceremonie odbywały się replica uhren w kolejnych latach. Uroczystości w 1938 roku były połączone z 950 rocznicą chrztu Rusi Kijowskiej.

Na pomniku w Czarnem znajduje się napis pisany cyrylicą - inskrypcja w tłumaczeniu brzmi : ,,1914 - 1934. Pomnik męczennika o. Maksyma Sandowycza i Thalerhowców niewinnie straconych za Wiarę i Ruski Naród, Prawosławny Ruski Lud Łemkowszczyzny". Na terenie powiatu gorlickiego pomnik ku czci ofiar Thalerhofu stoi także w Bartnem przy cmentarzu wiejskim obok cerkwi greckokatolickiej (muzeum). Postawiono go w 1933 roku. Fundatorami byli wszyscy mieszkańcy wsi, a krzyż wykonał Osif Tarbaj.

Po I wojnie światowej w Galicji w kołach moskalofilskich powstał Kult Talerhofu organizowano zjazdy (w 1928 i 1934), wydawano książki i pamiętniki.
Na terenie ówczesnego obozu znajduje się teraz lotnisko Graz - Thalerhof. *** ZOBACZ GALĘRIĘ ZDJĘĆ - kliknij*** ZOBACZ FILMIK - kliknij

Zobacz także tu - kliknij

Wróć do newsów