Cmentarz wojenny nr 253 w Żabnie

Cmentarz wojenny nr 253 w Żabnie jest cmentarzem z I wojny światowej, zaprojektowany przez Johanna Watzala, jako kwatera wojskowa o powierzchni 602 m kw. na cmentarzu parafialnym w Żabnie.
Ma plan dwóch prostokątów; jeden jest większy, drugi mniejszy i złożone są w kształt litery T. Głównym elementem cmentarza jest ściana pomnikowa zwieńczona krzyżem maltańskim. Na jej przedniej ścianie jest tablica inskrypcyjna z napisem:

W tłumaczeniu na język polski:

Ci, co za życia z sobą walczyli/Leżą po śmierci pojednani/ Ojczyzna opłakuje jednako/ Zwycięzców i pokonanych.

Ogrodzenie cmentarza składa się częściowo z muru, a częściowo z betonowych oraz żelaznych słupków, pomiędzy którymi zamontowano stalowe rury. Wejście ujęte w dwa betonowe słupy, znajdujące się od strony wschodniej zamykane jest dwuskrzydłowymi wrotami z metalowych prętów, zwieńczonymi małym krzyżem lotaryńskim.

Pola grobowe otoczone są betonowymi krawężnikami. Jest kilka rodzajów nagrobków:
• z betonowym, półokrągłym cokołem, na którym zamontowano kute krzyże dwuramienne z blaszaną tabliczką imienną
• z betonowym cokołem, na którym zamontowano wykonane z płaskowników krzyże nakryte dwuspadowym, ząbkowanym daszkiem
• z betonowym, półokrągłym cokołem, na którym zamontowano krzyże nakryte półkolistymi, ząbkowanymi daszkami przedłużonymi do podstawy krzyża

Na prawo od wejścia usytuowana jest mogiła żołnierzy Wojska Polskiego z 1939 r., ujęta w prostokątne, betonowe obramowanie, z krzyżem łacińskim u wezgłowia, osadzonym na wysokim, betonowym postumencie. W ścianie postumentu wmurowana jest tablica memoratywna z napisem „Cześć i chwała poległym 10-ciu bohaterom polskim w walce o wolność Ojczyzny w wojnie z Niemcami 1939 R.” oraz pięcioma nazwiskami pochowanych.

Przed głównym pomnikiem znajduje się ujęta w betonowe obramowanie, ziemna mogiła dwóch żołnierzy sowieckich. U jej wezgłowia umieszczony pomnik w formie wysokiego betonowego postumentu, zwieńczonego stożkiem z otoczaków. Na jego szczycie umieszczona jest kula z pięcioramienną gwiazdą. W przednią ścianę pomnika wmurowana jest tablica z napisem w języku rosyjskim: „VECNA PAMÂT’/ PAVŠEMU/ SOVECKOMU/ BOJCU/ W BOJAH/ ZA SVOBODU/ I/ NEZAVISTNOSTI/ SVOEJ RODINY/ POGIB/ 18 I 1945”.

Pochowano tutaj 242 żołnierzy w 15 grobach zbiorowych i 69 grobach pojedynczych. Są to:

• 3 żołnierze armii austro-węgierskiej, wszyscy znani z nazwiska (m.in. huzarzy 5. pułku huzarów i 9. pułku huzarów honwedu)
• 239 żołnierzy armii rosyjskiej. Walczyli głównie w 7 rewalskim pułku piechoty, 13 białozerskim p.p., 20 galickim p.p, 33 jeleckim p.p., 38 tobolskim p.p., 122 tamborskim p.p., 125 kurskim p.p., 155 kubańskim p.p., 10 niżnowgorodskim batalionie saperów i 21 rowieńskim batalionie saperów

Są to żołnierze, którzy zmarli w szpitalu w Żabnie. Jako ranni lub chorzy zwożeni byli do niego z okolicznych pól bitewnych i okopów. Wraz z nimi pochowano opiekującą się nimi siostrą miłosierdzia Eliną Elizawietą Tarnowska, która zmarła na chorobę zakaźną. Żołnierze ci zmarli głównie w maju 1915 r., po wielkiej ofensywie połączonych wojsk austro-węgierskich i niemieckich, znanej jako bitwa pod Gorlicami. Nastąpiło wówczas przełamanie obrony rosyjskiej, w wyniku czego armia rosyjska zmuszona była cofnąć się daleko na wschód. Część żołnierzy zmarła w grudniu 1914 r.